Modelowanie rozprzestrzeniania substancji zapachowych

Modelowanie rozprzestrzeniania substancji zapachowych / Analiza oddziaływania odorowego

Celem analizy rozprzestrzeniania odorów, jest określenie skali oddziaływania zapachowego danego zakładu na tereny sąsiednie. Pełne zobrazowanie stopnia rozprzestrzeniania odorów, uzyskuje się wyznaczając maksymalne stężenia substancji odorowych, częstość występowania odorów oraz zasięg oddziaływania.

Modelowanie rozprzestrzeniania odorów, może uwzględniać oddziaływanie zapachowe jednego zakładu lub kilku sąsiednich zakładów.
Analiza oddziaływania zapachowego kilku zakładów, pozwala m.in.: na określenie wkładu poszczególnych zakładów w ich łączne oddziaływanie na danym terenie (zazwyczaj terenie z którego pochodzą skargi na uciążliwość zapachową).

Analizę oddziaływania odorowego najlepiej jest oprzeć na podstawie rzeczywistych wyników pomiarów olfaktometrycznych, wykonanych na wcześniej wyznaczonych źródłach emisji substancji zapachowych. Kluczowym czynnikiem wpływających na wynik ostateczny analizy rozprzestrzeniania odorów, jest wskazanie wszystkich potencjalnych źródeł emisji substancji odorowych na etapie przygotowywania do pomiarów olfaktometrycznych.

Wykonując modelowanie rozprzestrzeniania odorów, należy uwzględnić szereg czynników, mających mniejszy lub większy wpływ na wynik analizy. Wśród najważniejszych czynników można wymienić m.in.:

• Współczynnik aerodynamicznej szorstkości terenu, którego wartość jest bardzo zróżnicowana w zależności od pokrycia terenu i rodzaju zabudowy,
• Statystykę / różę wiatrów, przedstawiającą kierunki, prędkości i częstości występowania wiatrów,
• Typ wylotu emitora (źródła emisji odorów): pionowy / poziomy, otwarty / zadaszony,
• Wysokość źródła emisji odorów oraz średnica kanału na wylocie,
• Prędkość wyrzutową gazów, stanowiących potencjalne źródło emisji substancji zapachowych [m/s],
• Parametry emitowanych gazów (np. temperatura),
• Lokalizację źródła emisji substancji odorowych / zapachowych,
• Średnie roczne parametry meteorologiczne.

Do modelowania poziomów substancji odorowych w powietrzu wykorzystujemy specjalistyczne oprogramowanie.
Podstawą obliczeń jest gaussowski model „smugi zanieczyszczeń”, kształtowanej przez wiatr i procesy dyfuzji. Smugę odorantów opisuje się tak samo jak smugi wszystkich innych zanieczyszczeń powietrza. Specyficzne dla odorantów są jedynie jednostki miary ilości zanieczyszczenia. Stosowane są europejskie jednostki zapachowe (ouE). Zgromadzenie informacji o wielkości emisji zapachowej, parametrach wyrzutu gazu, szorstkości podłoża, prędkości wiatru i stanie równowagi atmosfery pozwala oszacować stężenie zapachowe w każdym punkcie smugi (x,y,z). Wynik obliczeń odpowiada średniej wartości rzeczywistej, odniesionej do 1 godziny (średnia sześćdziesięciominutowa). Podczas obliczeń dotyczących roku lub sezonu, uwzględnia się zmienność warunków meteorologicznych. Obliczenia stężenia, występującego w węzłach otaczającej emitor oraz zakład siatki obliczeniowej, są wykonywane dla wszystkich sytuacji meteorologicznych (36 kombinacji parametrów wykładnika meteorologicznego i średniej prędkości wiatru w warstwie powietrza), po czym uwzględniane jest prawdopodobieństwo występowania każdej z tych sytuacji w skali roku. W obliczeniach uwzględnia się odpowiednie dla danego terenu róże wiatrów, (uwzględniające prawdopodobieństwo występowania różnych stanów równowagi atmosfery) opracowywane przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej na podstawie wieloletniej statystyki danych zgromadzonych przez odpowiednie stacje meteorologiczne.
Interpretując wyniki obliczeń pod kątem potencjalnej uciążliwości odorowej instalacji dla okolicznych mieszkańców, można obliczyć prawdopodobieństwo występowania sytuacji, w których zapach może być wyczuwalny, oraz określić czas występowania uciążliwości zapachowej w ciągu roku.

Jakie możliwości daje nam narzędzie modelownia rozprzestrzeniania substancji odorowych?

• Potwierdzenie bądź wykluczenie zasadności skarg okolicznych mieszkańców na uciążliwość zapachową powodowaną przez zakład.
• W przypadku kilku zakładów, mogących mieć wpływ na uciążliwość odorową, określenie wpływu poszczególnych zakładów w oddziaływanie łączne.
• Wytypowanie źródeł, mających największy udział w powstawaniu uciążliwości odorowej na terenach okolicznej zabudowy.
• Zdarza się, że główną przyczyną uciążliwości zapachowej nie jest źródło charakteryzujące się najwyższą emisją odorów. Ze względu na niekorzystną lokalizację źródło charakteryzujące się niższym stężeniem zapachowym, może mieć większy wpływ na uciążliwość odorową zakładu poza swoim terenem. Wówczas pochopne zastosowanie techniki dezodoryzacji na źródle, które „na pierwszy rzut oka” wydaje się być tym najbardziej uciążliwym mogą nie przynieść pożądanego efektu. Pomimo poniesienia kosztów inwestycyjnych, problem skarg dotyczących uciążliwości zapachowych może pozostać nierozwiązany.
• Wyznaczenie skuteczności dezodoryzacji, koniecznej do osiągnięcia założonych celów (całkowite wyeliminowanie uciążliwości odorowej na ternach zabudowy mieszkaniowej i usługowej tj. osiągnięcie na newralgicznych terenach stężeń <1ou/m3 bądź obniżenie skali oddziaływania do poziomu dopuszczalnego w określonego przytoczonym projekcie rozporządzenia).

Stan prawny w zakresie zapachowej jakości powietrza w Polsce

Wartości odniesienia zapachowej jakości powietrza mogą być określone przez właściwego ministra do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia na podstawie delegacji zawartej w art. 222 ust. 5 ustawy Prawo ochrony środowiska. Niemniej do chwili obecnej nie wydano rozporządzenia w sprawie wartości odniesienia zapachowej jakości powietrza. Dlatego jako punkt odniesienia ułatwiający oszacowanie poziomu oddziaływania na zapachową jakość powietrza istniejących lub planowanych instalacji wykorzystujemy standardy określone wg trzeciej wersji projektu rozporządzenia, opracowanej przez Pracownię Zapachowej Jakości Powietrza Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie.

Jeżeli potrzebują Państwo dodatkowych informacji odnośnie naszej oferty lub są zainteresowani współpracą – zapraszamy do kontaktu pod adresem: rzeszow@ottoindustries.com.pl lub poprzez formularz kontaktowy dostępny na stronie w zakładce Kontakt.