Decyzja środowiskowa – kiedy jest wymagana, jak wygląda procedura?

14/06/2024

Decyzja środowiskowa, a ściślej mówiąc Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zwana także skrótowo DUŚ, stanowi kluczowy element dla wielu inwestycji i przedsięwzięć. Jej pozyskanie i zawarte w niej zapisy mogą decydować o realizacji projektów budowlanych, przemysłowych czy nawet rolniczych. Niniejszy artykuł pozwoli Państwu zrozumieć, kiedy i dlaczego jest ona wymagana, kto jest odpowiedzialny za jej wydanie oraz jak przebiega proces jej pozyskiwania. Dowiedzą się Państwo również, jakie prawa i obowiązki wynikają z otrzymanej decyzji, a także co możecie zrobić, jeśli chcecie podważać jej zasadność.

Czym jest decyzja środowiskowa?

Decyzja środowiskowa to niezwykle istotny element procesu planowania i realizacji inwestycji, mający na celu zapewnienie odpowiedzialnej realizacji inwestycji, minimalizującej jej potencjalnie negatywne skutki dla środowiska naturalnego. Dokument ten jest wymagany w przypadkach, gdy planowana inwestycja może w znaczący sposób oddziaływać na stan wód czy gleby, jakość powietrza, klimat akustyczny, czy też na ochronę przyrody bądź krajobrazu.

Ustawa regulująca wydawanie decyzji środowiskowej to Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

Kiedy wymagana jest decyzja środowiskowa?

Zastanawiacie się Państwo, kiedy wymagana jest decyzja środowiskowa? Zgodnie z obowiązującym prawem, decyzja środowiskowa jest niezbędna w przypadku przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko – zgodnie z kwalifikacją zawartą w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.

Przykładowo, jeżeli planowany jest duży obiekt przemysłowy, np. zakład przetwórczy, elektrownia, ale również droga, autostrada, parking, lakiernia itp. należy sprawdzić, czy decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach jest wymagana, a jeśli tak to wówczas należy podjąć działania związane z uzyskaniem decyzji środowiskowej.

Istotny jest fakt, że decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach należy uzyskać przed złożeniem wniosku o wydanie którejkolwiek z poniższych decyzji:

• pozwolenia na budowę;
• decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu;
• koncesji m.in. na podziemne składowanie odpadów;
• zezwolenia na zbieranie odpadów;
• decyzji o ustaleniu lokalizacji m.in. strategicznej inwestycji w zakresie sieci przesyłowej.

Ważnym etapem procesu jest przygotowanie odpowiedniej dokumentacji środowiskowej, zawierającej m.in. analizę potencjalnego wpływu inwestycji na środowisko oraz metody ograniczania negatywnych skutków przedsięwzięcia. Dokumentację tę przygotowuje się na podstawie szczegółowych badań i analiz, mających na celu ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Właściwie przygotowana dokumentacja jest kluczowa w procesie uzyskania decyzji środowiskowej, stanowiąc solidne podstawy do wydania pozytywnych opinii organów opiniujących, a w konsekwencji wydania samej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przez organ właściwy ochrony środowiska.

Kto wydaje decyzję środowiskową?

Wiele osób zadaje sobie również pytanie – kto wydaje decyzję środowiskową? Powołując się na ww. ustawę, odpowiedzialność za wydanie tego dokumentu spoczywa na odpowiednich organach ochrony środowiska. Organami tymi są najczęściej Wójt, Prezydent Miasta, Burmistrz. Jednakże są przypadki, kiedy decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach wydaje:

• Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska (m.in. w przypadku dróg, składowisk odpadów promieniotwórczych, niektórych instalacji przemysłowych ropy i produktów naftowych, substancji chemicznych, a także gazu, napowietrznych linii elektroenergetycznych, sztucznych zbiorników wodnych);
• Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska – (w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej);
• Starosta – (gdy mamy do czynienia ze scalaniem, podziałem lub wymianą gruntu);
• Dyrektor Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych – gdy ma nastąpić zmiana terenu leśnego w działkę rolną.

Ważne jest, aby podmiot, który ma zamiar przeprowadzić inwestycję, był świadomy, że proces wydawania decyzji środowiskowej to złożony proces, który wymaga współpracy i komunikacji z organem ochrony środowiska oraz organami opiniującymi. Wszystko po to, aby zapewnić odpowiedzialną realizację inwestycji i zminimalizować jej potencjalne negatywne skutki dla środowiska naturalnego.

Jak złożyć wniosek o decyzję środowiskową?

W przypadku przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dołącza się Kartę Informacyjną Przedsięwzięcia, potocznie i skrótowo nazywaną KIP. Na jej podstawie Organ właściwy po zasięgnięciu opinii organów opiniujących wydaje postanowienie o braku potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, a w ślad za tym postanowieniem wydaje decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach. Zdarza się jednak, że Organ właściwy po zasięgnięciu opinii organów opiniujących wydaje postanowienie o potrzebie przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko jednocześnie określając zakres raportu o oddziaływaniu na środowisko zwanego potocznie ROŚ. W takim przypadku Inwestor musi złożyć raport o oddziaływaniu na środowisko, na podstawie którego wydana zostanie decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach.

W przypadku przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko do wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach od razu dołącza się raport o oddziaływaniu na środowisko, gdyż w przypadku tych przedsięwzięć potrzeba przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko jest obligatoryjna. Jednakże Inwestor przed złożeniem wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach może złożyć Kartę informacyjną przedsięwzięcia w celu określenia przez Organ właściwy wymaganego zakresu Raportu o oddziaływaniu na środowisko.

Procedura wydania decyzji środowiskowej

Z wnioskiem o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach występuje Inwestor bądź wyznaczony przez niego pełnomocnik.

Do wniosku załącza się obowiązkowo poniższe załączniki:

• w przypadku przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko – raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, a w przypadku gdy wnioskodawca wystąpił o ustalenie zakresu raportu w trybie art. 69 – Kartę informacyjną przedsięwzięcia;
• w przypadku przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko – Kartę informacyjną przedsięwzięcia;
• poświadczoną przez właściwy organ kopię mapy ewidencyjnej, w postaci papierowej czy elektronicznej, obejmującą przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, a także przewidywany obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie;
• mapę (na podkładzie wykonanym na podstawie ww. kopii mapy ewidencyjnej), w postaci papierowej czy elektronicznej, w skali zapewniającej czytelność przedstawionych danych, z zaznaczonym przewidywanym terenem, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, wraz z wyznaczoną odległością 100 m od granic tego terenu, a także z zaznaczonym przewidywanym obszarem, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie;
• wypis z rejestru gruntów lub inny dokument, w postaci papierowej czy elektronicznej, wydany przez organ prowadzący ewidencję gruntów i budynków, pozwalający na ustalenie stron postępowania, zawierający co najmniej numer działki ewidencyjnej oraz, o ile zostały ujawnione: numer jej księgi wieczystej, imię i nazwisko albo nazwę oraz adres podmiotu ewidencyjnego, obejmujący przewidywany teren, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie, a także obejmujący obszar, na który będzie oddziaływać przedsięwzięcie (chyba że liczba stron w postępowaniu przekracza 10, wówczas dokument nie jest wymagany:
• w przypadku przedsięwzięć wymagających decyzji, o której mowa w art. 72 ust. 1 pkt 10, wykaz działek przewidzianych do prowadzenia prac przygotowawczych polegających na wycince drzew i krzewów, o ile prace takie przewidziane są do realizacji;
• dowód uiszczenia opłaty skarbowej.

W trakcie postępowania Organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach występuje o opinię do organów opiniujących, którymi są: Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska, Sanepid, Wody Polskie, a w niektórych przypadkach również Marszałek Województwa.

Po uzyskaniu opinii organ właściwy do wydania decyzji wydaje postanowienie o:

• obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko i sporządzenia Raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko

lub

• braku potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.

W przypadku 2, tj. braku potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, Organ wydaje decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach lub odmawia zgody na realizację przedsięwzięcia.

W przypadku, kiedy Organ właściwy stwierdzi konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko zawiesza postępowanie na czas przedłożenia przez Inwestora Raportu o oddziaływaniu na środowisko.

Po jego przedłożeniu organ właściwy ponownie podejmuje w drodze postanowienia zawieszone postępowanie. W tym celu Ponownie występuje o opinię do organów opiniujących, oraz przeprowadza postępowanie z udziałem społeczeństwa.

Po uzyskaniu opinii od organów opiniujących oraz po zakończeniu postępowaniu z udziałem społeczeństwa organ Właściwy do wydania decyzji wydaje decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach lub odmawia zgody na realizację przedsięwzięcia.

Następnie Organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach podaje do publicznej wiadomości informację o wydanej decyzji i o możliwościach zapoznania się z jej treścią oraz z dokumentacją sprawy.

Jak każda decyzja, również decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wymaga uprawomocnienia.

Prawa i obowiązki w kontekście decyzji środowiskowej

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach niesie za sobą określone prawa i obowiązki dla strony ubiegającej się o jej wydanie. Po pierwsze, podmiot wnioskujący o wydanie decyzji ma prawo do rzetelnej i sprawiedliwej oceny oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko przez odpowiedni organ ochrony środowiska. W tym procesie, wnioskodawca ma prawo do wyrażania swoich stanowisk i argumentów na każdym etapie procedury.

Z drugiej strony, obowiązkiem strony ubiegającej się o decyzję jest dostarczenie pełnej i prawdziwej informacji o planowanej inwestycji, w tym jej potencjalnych wpływach na środowisko. Dokumentacja środowiskowa musi być rzetelna i kompleksowa, uwzględniając wszystkie aspekty potencjalnego wpływu na środowisko. Poza tym, inwestor jest również zobowiązany do realizacji wszystkich zaleceń i warunków zawartych w decyzji środowiskowej, które mają na celu minimalizację potencjalnych negatywnych skutków inwestycji dla środowiska.

Zaskarżanie decyzji środowiskowej

Jeśli inwestor lub strona trzecia nie zgadza się z zapisami wydanej decyzji środowiskowej, istnieje możliwość zaskarżenia tego orzeczenia. Procedura uzyskiwania decyzji środowiskowej zawiera mechanizmy odwoławcze, które umożliwiają podważanie jej zapisów czy zasadności. Zgodnie z ustawą, odwołanie od decyzji organu ochrony środowiska może być złożone do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Niezależnie od tego, czy są Państwo stroną postępowania, czy też zwolennikami ochrony środowiska, możecie skorzystać z tego prawa.

Należy pamiętać, że odwołanie powinno zawierać szczegółowe uzasadnienie i być złożone w określonym terminie.